Wat leeft er in de zwemvijver?

Wist je dat je zwemvijver, buiten je school prachtige siervissen, ook op veel belangstelling van andere dieren kan rekenen? En dat vooral ’s nachts. Je zwemvijver maakt namelijk deel uit van de natuurlijke biotoop van je tuin en zijn omgeving. En hoewel sommige bezoekers, zoals de kat van de buren, ongewenst zijn, zorgen wilde dieren voor heel wat leven in de tuin. Een prachtig schouwspel waarvoor het, afhankelijk van de streek, de moeite loont om wildcamera’s te installeren. We bespreken even welke beestjes je mag verwachten en hoe je ongewenste bezoekers kwijtraakt op een diervriendelijke wijze.

Tekst: Reine Driesen   //  Foto's: Shutterstock.com


Over het algemeen worden zwemvijvers met een vrije vorm meer door dieren bezocht dan de modern ogende, rechthoekige waterpartijen. Dat komt niet omdat deze zwemvijvers er ‘natuurlijker’ uitzien maar wel omdat de eventueel schuin aflopende wanden en bodems veel interessanter zijn voor dieren. Ze verkleinen namelijk de kans op verdrinking aanzienlijk.

 

KIKKERS EN SALAMANDERS
Kikkers, salamanders en andere inheemse amfibieën krijgen in ons land steeds vaker met moeilijke leefomstandigheden te maken. Een zwemvijver kan hulp bieden tegen de massale kikkersterfte in de winter. Daarnaast is het natuurlijk ook gewoon leuk om kikkers of salamanders in je vijver te ontdekken. 

Kikkers, salamanders en padden weten meestal spontaan de weg naar je vijver te vinden, soms zelfs al  binnen enkele weken na aanleg. Maar je kunt de natuur ook een handje te helpen door dikkopjes en kikkerdril uit een andere (zwem)vijver te halen. Wanneer deze diertjes voor het eerst aan land gaan in jouw tuin, zullen ze waarschijnlijk blijven omdat ze je tuin als hun natuurlijke omgeving beschouwen. Let wel op: je mag geen volwassen kikkers vangen om in je zwemvijver vrij te laten. Kikkers zijn namelijk nog steeds een beschermde diersoort. Verder zijn ook de exotische salamanders die je in de dierenwinkel koopt, geen match voor je zwemvijver. Deze soorten kunnen inheemse amfibieën verstoren of bedreigen. Salamanders uit de dierenwinkel zijn uitsluitend voor aquaria of terraria bedoeld.

Amfibieën komen je maar wat graag vergezellen wanneer je zwemvijver aan enkele eisen voldoet. Zo houden deze beestjes vooral van stilstaand of lichtjes stromend water. De stroming door een filterpomp of klein watervalletje is niet zo storend. Maar een grote krachtige fontein zou hen wel eens kunnen afschrikken. Ook grote siervissen kunnen amfibieën afschrikken. Verder zijn vooral salamanders gevoelig aan de waterkwaliteit. Maar bij een zwemvijver spreekt het voor zich dat de waterkwaliteit in orde moet zijn. 

 

INSECTEN EN MICROBIOLOGISCH LEVEN 
De libel, de schaatsenrijder, het staafwants, het bootsmannetje, waterkevers of slakken … Insecten horen nu eenmaal thuis in een zwemvijver. Deze kleine beestjes zijn niet alleen interessant om te observeren. Ze vertellen ook veel over de waterkwaliteit en vormen een bron van voedsel voor grotere dieren.

De waterkwaliteit wordt grotendeels bepaald door het aanwezige microbiologische leven, en dan hebben we het natuurlijk over bacteriën. Er zijn bacteriën die je absoluut niet in het water wil hebben, zoals Escherichia coli, intestinale enterococcen, Pseudomonas aeruginosa en Staphylococcus aureus. Deze kunnen zwemmers ernstig ziek maken. Het microbiologische leven dat je wel wilt, zijn de zo genaamde aerobe (zuurstof-behoeftige) bacteriën. Zij helpen om het water helder te houden en doen het goed in poreuze gesteente zoals in het lavasubstraat dat meestal voor moerasfilters wordt gebruikt. Na een lange winter, kan het nodig zijn om extra bacteriën aan je zwemvijver toe te voegen. Die kan je kopen in gevriesdroogde of vloeibare vorm. De biologische waarden van je zwemvijver meet je door de pH-waarde en andere fysische kenmerken te controleren. Is de zuurtegraad instabiel? Dan scheelt er waarschijnlijk iets met de kalk of met het carbonaatgehalte.

LEES MEER TIPS IN ZwembadenPlus magazine